بسیاری از افراد زمانی که یکی از دوستان، آشنایان یا حتی شریک تجاری‌شان نیاز به وام دارد، برای کمک به او، سند خانه خود را به‌عنوان ضمانت در اختیار بانک می‌گذارند. این کار در نگاه اول شاید یک لطف یا یک راهکار ساده برای دریافت وام به نظر برسد، اما در بسیاری از موارد به یک کابوس مالی تبدیل می‌شود. در این مقاله، به خطرات این تصمیم و راه‌های پیشگیری از مشکلات آن می‌پردازیم.
چرا ضمانت وام خانه برای دیگران خطرناک است؟
ضمانت وام با سند خانه یا مدارک مالی، در نگاه اول ممکن است یک کمک ساده به دوست، آشنا یا یکی از اعضای خانواده به نظر برسد، اما این کار می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد. اگر فرد وام‌گیرنده اقساط خود را به‌موقع پرداخت نکند، شما به‌عنوان ضامن مسئول پرداخت بدهی خواهید بود. در ادامه به مهم‌ترین خطرات ضمانت وام دیگران می‌پردازیم.
امکان مصادره خانه یا اموال شما
بانک‌ها برای دریافت مطالبات خود، در صورت عدم پرداخت وام، می‌توانند سندی را که به‌عنوان ضمانت گذاشته‌اید اجرایی کنند. این یعنی ممکن است خانه‌تان را از دست بدهید، حتی اگر خودتان هیچ وامی دریافت نکرده باشید.
افزایش بدهی و هزینه‌های اضافی
در صورت تأخیر در پرداخت اقساط، مبلغ وام شامل جریمه دیرکرد و سودهای اضافی می‌شود. در نهایت، ممکن است شما مجبور شوید مبلغی بسیار بیشتر از آنچه تصور می‌کردید، پرداخت کنید.
مشکلات قانونی و دردسرهای حقوقی
اگر وام‌گیرنده از پرداخت بدهی سرباز بزند یا ناپدید شود، بانک مستقیماً از شما اقدام به دریافت وام خواهد کرد. این موضوع می‌تواند شما را درگیر پرونده‌های حقوقی، دادگاه و هزینه‌های وکیل کند.
افت اعتبار بانکی شما
در صورت ناتوانی در پرداخت بدهی، سابقه منفی در سیستم بانکی برای شما ثبت می‌شود. این یعنی ممکن است در آینده خودتان نتوانید وام بگیرید یا معاملات بانکی انجام دهید.
ایجاد اختلافات خانوادگی و اجتماعی
ضمانت وام معمولاً برای افراد نزدیک مانند دوستان و بستگان انجام می‌شود. اما اگر فرد وام‌گیرنده به تعهداتش عمل نکند، این موضوع می‌تواند باعث اختلاف، ازبین‌رفتن اعتماد و حتی مشکلات جدی خانوادگی شود.
آیا ارزشش را دارد به‌خاطر وام خانه‌تان را از دست بدهید روایت داشته‌ایم که شخصی به‌خاطر وام دومیلیاردی و عدم توان پرداختی خانه بیست و شش‌میلیاردی خود را ازدست‌داده است. بهتر است قبل از تصمیم‌گیری با یک وکیل متخصص ملکی مشورت کنید.
مهم‌ترین خطراتی که در ضمانت وام با سند خانه شما را تهدید می‌کند
ضمانت وام با سند خانه ممکن است در ابتدا یک لطف یا یک راه‌حل مالی به نظر برسد، اما اگر فرد وام‌گیرنده نتواند بدهی خود را پرداخت کند، شما با خطرات جدی روبه‌رو خواهید شد. مهم‌ترین این خطرات شامل موارد زیر است.
عدم پرداخت وام توسط وام‌گیرنده
ممکن است فردی که برای او ضمانت کرده‌اید، با مشکلات مالی روبه‌رو شود یا حتی از پرداخت اقساط خودسر باز بزند. در این صورت، بانک شما را مسئول می‌داند و اگر مبلغ وام سنگین باشد، احتمال اینکه نتوانید پرداخت کنید، زیاد است.
توقیف و مصادره ملک توسط بانک
اگر اقساط وام به‌موقع پرداخت نشود، بانک می‌تواند ملک شما را به مزایده بگذارد و آن را بفروشد تا بدهی را تسویه کند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند می‌توانند در لحظه آخر وام را پرداخت کنند، اما وقتی سند ملک در رهن بانک باشد، اختیار از دست شما خارج است.
وام‌های چندبرابری روی سند شما
برخی افراد با فریبکاری از دیگران می‌خواهند که سند خانه خود را برای گرفتن وام در اختیارشان بگذارند. اما پس از دریافت وام، مبلغ بسیار بیشتری از بانک می‌گیرند و درنهایت، قسطی پرداخت نمی‌کنند. این موضوع باعث می‌شود شما درگیر بدهی‌ای شوید که چندین برابر ارزش کمکی است که کرده‌اید.
مسائل حقوقی و پیچیدگی‌های قانونی
بسیاری از ضامن‌ها تصور می‌کنند که اگر وام‌گیرنده اقساط را پرداخت نکند، به‌راحتی می‌توانند از طریق قانون مشکل را حل کنند. اما در عمل، روند شکایت و پیگیری حقوقی طولانی است و هزینه‌های زیادی هم دارد. در این مدت، بانک همچنان از شما طلبکار خواهد بود.
چگونه از این مشکلات جلوگیری کنیم؟
با رعایت این نکات و پیشگیری، می‌توان از این خطرات جلوگیری کرد:
به هیچ‌کس بدون بررسی دقیق ضمانت ندهید
حتی اگر فرد مدنظر دوست صمیمی یا یکی از اعضای خانواده‌تان است، بدون بررسی شرایط مالی وام‌گیرنده و توانایی بازپرداخت او، هرگز سند خانه‌تان را ضمانت نکنید.
قرارداد وام را بادقت بخوانید
قبل از امضای هرگونه ضمانت، حتماً جزئیات قرارداد و شرایط وام را به‌دقت مطالعه کنید. اگر نیاز بود، از یک وکیل مشورت بگیرید.
سندهای جایگزین پیشنهاد دهید
اگر قصد کمک دارید، بهتر است راهکارهای دیگری مثل معرفی ضمانت‌های دیگر (مثلاً سفته یا چک) را پیشنهاد دهید تا ریسک ازدست‌دادن خانه را کاهش دهید.
اطمینان از وثایق دیگر وام‌گیرنده
قبل از ضمانت، بررسی کنید که آیا وام‌گیرنده وثیقه یا دارایی دیگری دارد که در صورت عدم پرداخت بتواند وام را تسویه کند.
در صورت بروز مشکل، سریعاً اقدام کنید
اگر متوجه شدید وام‌گیرنده اقساط را پرداخت نمی‌کند، سریعاً با بانک مذاکره کنید و در صورت نیاز، اقدام قانونی را در اولین فرصت انجام دهید.
سؤالات پر تکرار درباره ضمانت وام با سند خانه
اگر قصد دارید با سند خانه، وامی دریافت کنید یا ضامن شخصی شوید، باید از خطرات و جزئیات این تصمیم آگاه باشید. در ادامه به سؤالات متداول در این زمینه پاسخ داده‌ایم
آیا می‌توانم سند خانه خود را برای دریافت وام به رهن بانک بگذارم؟
بله بانک‌ها و مؤسسات مالی معمولاً سند ملک را به‌عنوان وثیقه دریافت می‌کنند، اما مبلغ وام بستگی به ارزش ملک و شرایط بانک دارد.
اگر وام‌گیرنده اقساط را پرداخت نکند، چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورت عدم پرداخت، بانک می‌تواند ملک را توقیف و به مزایده بگذارد تا بدهی تسویه شود.
ضمانت وام شخص دیگر با سند خانه چه خطراتی دارد؟
اگر شما ضمانت وام کسی را با سند خانه خود انجام دهید و او وام را پرداخت نکند، بانک می‌تواند ملک شما را ضبط کند، حتی اگر شما از وام استفاده نکرده باشید.
چگونه می‌توانم از خطرات ضمانت وام با سند خانه جلوگیری کنم؟
قبل از ضمانت، از توانایی وام‌گیرنده در بازپرداخت مطمئن شوید، گزینه‌های جایگزین مانند ضمانت با سفته یا چک را بررسی کنید و شرایط قرارداد را دقیق مطالعه کرده و با وکیل مشورت کنید.
آیا امکان آزادسازی سند قبل از تسویه وام وجود دارد؟
معمولاً خیر، مگر اینکه ضمانت جایگزین معتبری ارائه دهید یا کل بدهی پرداخت شود.
در صورت بروز مشکل، چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
اگر درگیر مشکل حقوقی شدید، می‌توانید از وکیل متخصص امور بانکی و شهرداری کمک بگیرید. بهنام جلیلیان، وکیل در منطقه پاسداران، می‌تواند راهنمایی و دفاع قانونی لازم را ارائه دهد.