گاهی اوقات، زندگی مشترک به نقطه‌ای می‌رسد که ادامه آن برای هیچ‌یک از طرفین ممکن نیست. در چنین شرایطی، طلاق توافقی می‌تواند سریع‌ترین و کم‌تنش‌ترین راه برای جدایی قانونی باشد. این نوع طلاق زمانی انجام می‌شود که زن و شوهر درباره تمام مسائل مالی و حقوقی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزند و جهیزیه به تفاهم برسند و بدون کشمکش‌های طولانی دادگاهی از یکدیگر جدا شوند. اما طلاق توافقی چه مراحلی دارد و چگونه می‌توان آن را به‌درستی پیش برد؟ در ادامه به جزئیات این روند می‌پردازیم.
طلاق توافقی یعنی چه؟
طلاق توافقی نوعی طلاق است که در آن زن و شوهر با تفاهم و رضایت دوطرفه تصمیم به پایان زندگی مشترک خود می‌گیرند و در خصوص تمامی مسائل مربوط به جدایی، مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزند، نحوه ملاقات، جهیزیه و سایر حقوق مالی و غیرمالی، به توافق می‌رسند. در این نوع طلاق، برخلاف طلاق‌های یک‌طرفه، نیازی به اثبات دلایل خاص مانند سوءرفتار، اعتیاد یا ترک زندگی وجود ندارد و زوجین با ارائه درخواست مشترک به دادگاه، روند قانونی را طی می‌کنند.
مراحل قانونی طلاق توافقی
طلاق توافقی فرایندی است که در آن زن و شوهر با رضایت و تفاهم متقابل، تصمیم به جدایی می‌گیرند. این نوع طلاق، نسبت به سایر انواع طلاق، سریع‌تر و کم‌تنش‌تر است، اما همچنان نیازمند طی‌کردن مراحل قانونی مشخصی است. در ادامه، مراحل گام‌به‌گام طلاق توافقی را بررسی می‌کنیم:
تنظیم توافقات میان زوجین
اولین و مهم‌ترین مرحله در طلاق توافقی، رسیدن به تفاهم درباره تمامی حقوق و تکالیف پس از طلاق است. زن و شوهر باید بدون اجبار و با رضایت کامل، درباره مسائل زیر تصمیم بگیرند و توافقات خود را به‌صورت مکتوب ثبت کنند.
مهریه: آیا زن مهریه را دریافت می‌کند یا بخشی از آن را می‌بخشد؟ شرایط پرداخت چگونه خواهد بود؟
نفقه و اجرت‌المثل: اگر زن درخواست نفقه و اجرت‌المثل داشته باشد، مبلغ و نحوه پرداخت مشخص شود
حضانت فرزندان: تعیین این که پس از طلاق، فرزند یا فرزندان با کدام والد زندگی کنند.
ملاقات فرزند: تعیین روزها و نحوه ملاقات والدی که حضانت ندارد.
جهیزیه: مشخص‌کردن وسایلی که متعلق به زن است و نحوه انتقال آن.
حق طلاق: در صورت داشتن وکالت طلاق، وضعیت این حق تعیین شود.
نکته مهم: به دلیل اهمیت مسائل حقوقی، بهتر است که توافقات توسط یک وکیل خانواده بررسی شده و به‌صورت قانونی ثبت شوند. در این زمینه، دپارتمان وکیل قانون در منطقه پاسداران با حضور وکلای متخصص در امور خانواده می‌تواند به زوجین در تنظیم توافقات و تسریع روند طلاق توافقی کمک کند.
ثبت درخواست طلاق در سامانه ثنا و دریافت نوبت مشاوره
پس از نهایی‌شدن توافقات بین زوجین، مرحله بعدی ثبت درخواست طلاق توافقی است. این درخواست باید از طریق سامانه ثنا (سامانه الکترونیکی قوه قضاییه) ثبت شود.
مراحل ثبت درخواست:
هر دو نفر (زن و شوهر) باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کنند. اگر قبلاً ثبت‌نام نکرده‌اند، می‌توانند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی این کار را انجام دهند. پس از ثبت‌نام در سامانه، درخواست طلاق توافقی توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه خانواده ارسال می‌شود. پس از ارسال درخواست، نوبت مشاوره تعیین می‌شود و زوجین باید در جلسات مشاوره اجباری شرکت کنند.
نوبت مشاوره خانواده
مطابق قانون جدید، شرکت در جلسات مشاوره خانواده برای جلوگیری از تصمیمات عجولانه و کمک به حل اختلافات، اجباری است. این جلسات در مراکز مشاوره وابسته به دادگاه خانواده برگزار می‌شود و هدف آن بررسی امکان ادامه زندگی مشترک یا تأیید تصمیم طلاق است.
شرکت در جلسات مشاوره اجباری
زوجین موظف‌اند در جلسات مشاوره اجباری که در مراکز مشاوره خانواده برگزار می‌شود، شرکت کنند. هدف از این جلسات، بررسی امکان سازش و جلوگیری از طلاق‌های عجولانه است. در این جلسات، مشاوران تلاش می‌کنند تا اختلافات زوجین را بررسی کرده و در صورت امکان، آن‌ها را به ادامه زندگی مشترک ترغیب کنند. درصورتی‌که زوجین همچنان بر طلاق اصرار داشته باشند، گواهی عدم، گواهی عدم انصراف از طلاق صادر می‌شود که یکی از مدارک ضروری برای ادامه روند طلاق توافقی در دادگاه است.
توجه داشته باشید بدون دریافت گواهی مشاوره، امکان ثبت دادخواست طلاق وجود ندارد.
مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست طلاق
پس از دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، زوجین باید به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست طلاق توافقی را ارائه دهند. در این مرحله، مدارک لازم از جمله سند ازدواج، شناسنامه، کارت ملی، گواهی مشاوره و توافق‌نامه کتبی میان طرفین باید به دادگاه تحویل داده شود. دادگاه پس از بررسی مدارک و اطمینان از رضایت کامل زوجین، آن‌ها را برای انجام مراحل بعدی به شعبه مربوطه ارجاع می‌دهد. در برخی موارد، قاضی ممکن است برای اطمینان بیشتر، با زوجین صحبت کند و توصیه‌های لازم را ارائه دهد
حضور در دادگاه و رسیدگی به پرونده
در این مرحله، زوجین باید در جلسه دادگاه حاضر شوند تا قاضی پرونده را بررسی کند. قاضی پس از اطمینان از رضایت طرفین و درنظرگرفتن توافقات آن‌ها، اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می‌کند. این گواهی به معنای اجازه رسمی دادگاه برای ثبت طلاق است.
نکته مهم: قاضی ممکن است از زوجین سؤالاتی بپرسد یا توضیحاتی بخواهد. عدم حضور یکی از طرفین در جلسه دادگاه ممکن است روند طلاق را مختل کند. پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش، زوجین ۳ ماه فرصت دارند برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه کنند، در غیر این صورت گواهی باطل می‌شود.
انجام آزمایش عدم بارداری (برای زنان غیر یائسه)
آزمایش عدم بارداری برای زنان غیر یائسه به‌منظور اطمینان از اینکه زن باردار نیست، قبل از انجام مراحل طلاق الزامی است. این آزمایش معمولاً در فرایند طلاق به‌عنوان یکی از مراحل قانونی در نظر گرفته می‌شود، به‌ویژه زمانی که زن درخواست طلاق می‌دهد تا از بارداری احتمالی جلوگیری شده و طلاق بدون مشکلات حقوقی بیشتر انجام شود. این آزمایش برای جلوگیری از هرگونه اشتباه یا ابهام در آینده و همچنین رعایت حقوق طرفین ضروری است.
ثبت طلاق در دفترخانه و اجرای صیغه طلاق
پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش از دادگاه، زوجین باید به دفترخانه ازدواج و طلاق مراجعه کنند. در این مرحله، تمامی مدارک لازم از جمله گواهی عدم سازش و آزمایش‌های مورد نیاز مثل آزمایش عدم بارداری برای زنان غیر یائسه بررسی می‌شود. سپس، صیغه طلاق توسط مأذون دفترخانه جاری می‌شود. این اقدام به معنای پایان رسمی ازدواج است و ازآن‌پس، زوجین به صورت قانونی از هم جدا می‌شوند. پس از ثبت طلاق در دفترخانه، وضعیت حقوقی هر یک از طرفین به طور رسمی تغییر می‌کند و تمامی حقوق و تکالیف قانونی مربوط به طلاق مانند مهریه، نفقه و حضانت فرزند (در صورت وجود) نیز مشخص می‌شود.
سؤالات متداول درباره طلاق توافقی در دپارتمان وکیل قانون منطقه دولت
در ادامه به سؤالاتی می‌پردازیم که ممکن است سؤال شما نیز باشند.
آیا طلاق توافقی سریع‌تر از طلاق غیر توافقی است؟
بله طلاق توافقی معمولاً سریع‌تر انجام می‌شود؛ زیرا زوجین در همه مسائل مثل مهریه، نفقه و حضانت فرزند توافق کرده‌اند و دادگاه معمولاً به‌سرعت گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند.
آیا باید حتماً در دادگاه حضور داشته باشیم؟
بله برای طلاق توافقی باید در دادگاه حضور پیدا کنید. مگر اینکه پرونده شما به طور کامل در دفترخانه انجام شود که در برخی موارد خاص ممکن است این امکان وجود داشته باشد.
آیا زن باید آزمایش عدم بارداری انجام دهد؟
بله برای زنان غیر یائسه انجام آزمایش عدم بارداری قبل از ثبت طلاق الزامی است.
اگر یکی از طرفین در جلسه دادگاه حاضر نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر یکی از طرفین در جلسه دادگاه حاضر نشود، ممکن است روند طلاق به تأخیر بیفتد و نیاز به پیگیری مجدد باشد.
چه زمانی باید به دفترخانه مراجعه کنیم؟
پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش از دادگاه، زوجین ۳ ماه فرصت دارند تا برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه کنند، در غیر این صورت گواهی باطل خواهد شد.
آیا در طلاق توافقی نیاز به دلایل خاص برای درخواست طلاق است؟
خیر، در طلاق توافقی نیازی به ارائه دلایل خاص نیست. تنها کافی است زوجین نشان دهند که اختلافات جدی دارند و به توافق رسیده‌اند.
آیا در طلاق توافقی برای تقسیم اموال توافقی انجام می‌شود؟
بله در طلاق توافقی، زوجین باید درباره تقسیم اموال مشترک خود توافق کنند. این توافق باید در دادگاه یا دفترخانه ثبت شود.